Hoofdmenu
Archief:

PETER VAN DRIEL EN
STOETERIJ DE RIETSCHOOF

Peter van Driel, steenfabrikant en Volbloedfokker

Onderstaand artikel is gepubliceerd in het blad Draf&Rensport nrs. 41 t/m 43 - 2012 en overgenomen met toestemming van de redactie en de auteur, die toevallig ook secretaris/penningmeester van het NDR-Archief/Museum is.

"Peter van Driel en zijn Stoeterij De Rietschoof"

door Peter van Betten

Vergeelde foto's brachten mij op het spoor van Peter van Driel en zijn stoeterij "De Rietschoof" te Aalst bij Zaltbommel. Nader onderzoek informeert mij over het belang van fokker Van Driel voor de Nederlandse volbloedfokkerij. Op de grote verzamelmarkt te Utrecht kocht ik onlangs een fotoboek van allround paardenman en bestuurder Herman van der Pol (1889-1983) met daarin vele foto's van dravers en volbloeds, waaronder de volbloedmerrie Belle d'Or, die op 23 april 1940 in Frankrijk werd geboren. Met deze merrie won eigenaar Van der Pol met jockey Fransje van Deuren in Stockel op 10 oktober 1947. Met dezelfde volbloed Belle d'Or ging Van Driel in het jaar 1949 volbloeds fokken. Toeval bestaat niet, maar u begrijpt dat mijn interesse gewekt was.

Boven: Belle d'Or wint hier de Corida-prijs op 13 juli 1947,
ruim voor Ormea.

Boven: Belle d'Or onder Frans Vandeuren na een zege te Stockel
in Belgie d.d. 11-10-1947.

Herinneringen
Het wordt tijd herinneringen op te halen aan de grootste fokker van Nederlandse volbloeds en zijn stoeterij "De Rietschoof", die bij velen in de vergetelheid zijn geraakt. Bij enkelen, zoals voormalig volbloed trainer op Duindigt Annemiek Beissel von Gymnich, niet. Zij heeft Van Driel goed gekend en kwam al in de jaren vijftig - toen zij voor François Delbrassine werkte - op deze stoeterij. Ook bij de kenners moeten de Derby-zeges van de door Van Driel gefokte Sambo/1957 en Nikatou/1961 herinneringen oproepen.
Op dezelfde dag van de zege van Nikatou werden in de andere ren de volbloed fokproducten van de heer Van Driel, 2e, 3e en 4e, te weten Waikuru, Delaware en Chuncho. Ook zijn bijvoorbeeld Honeysuckle Rose, Ragged Robin en Padre Bramo/1964 door hem gefokt. De heer Co Govers gaf me inzicht in het aantal zeges en de winsommen van de top 3 van de door Van Driel gefokte Nederlandse volbloeds:
- Sambo 25 zeges, waarvan 4 in het buitenland, winsom € 32.219
- Ragged Robin kwam tot 11 overwinningen en een winsom van € 23.135
- Padre Bramo boekte 12 zeges en verdiende € 16.351

Naast volbloeds fokte Van Driel aanvankelijk in beperkte mate halfbloeds: Rosalind/1947, Roseblossum/1950, Duke of Windsor/1951, Mildred/1951 en Jimboy/195Z en Portorico/1954.

Begin september 2007 ontvangt het Historisch Archief een email van mevrouw Loes Klaassen te Hoogersmilde. Zij bracht als kind regelmatig haar vakantie door op de stoeterij en bewaart hieraan goede herinneringen. Zij beschikt via paardenverzorgster op "De Rietschoof" mevrouw Rina Ypma, geboren in 1925, over vele fotoalbums van de stoeterij van fokker en directeur van de Steenfabriek de heer Peter van Driel. De familie noemde hem Peter en niet Pieter en deze voornaam houden we dus aan in dit artikel. Rina Ypma werkte sedert 1957 op de stoeterij tot het overlijden van Peter op 1 november 1968. In maart 2012 ontvang ik een email van mevrouw Lian Gluckstern, een nichtje en oomzegger van Peter van Driel. Lian was van 1958 t/m 2010 in Canada. Het streekarchief Bommelerwaard (adjunct-streekarchivaris is de heer Sil van Doornmalen) te Zaltbommel kreeg de vele afbeeldingen geschonken van mevrouw Klaassen, die te vinden zijn op de beeldbank van de website: www.streekarchiefbommelerwaard.nl. Het is alleszins de moeite waard deze rijke deelcollectie van 1300 foto's van de stoeterij eens te bekijken. Je kan gericht zoeken in de collectie door op de site te kiezen voor de deelcollectie "Stoeterij de Rietschoof' in de blauwe filterbalk. Aan de heer Van Doornmalen leverde Durk Minkema op 29 april 2010 de zes Volbloed Stamboeken, waarmee de informatie over de paarden vollediger gemaakt kon worden.
Het Historisch Archief NDR ontving van mevrouw Klaassen een DVD met 1.000 foto's.

Verder onderzoek
Het enige Nederlandstalige boek over de volbloed-fokkerij is van de hand van de schrijver, fokker, eigenaar en trainer de heer F.J. Frowein: "Het Volbloed Fokwezen", 2e druk 1975. De 1e druk dateerde van 1945. Vanuit Cagnes sur Mer "spreekt" hij ons toe. In dit boek veel over het buitenland, maar helaas weinig over de binnenlandse ontwikkelingen van de sport. Pedigrees van 1773 tot 1972 en met de eyeopener "Bezint eer ge begint". Opmerkelijk in dit boek is het opnemen van pedigrees van winnaars van de Prix d'Amérique van 1948- 1975. Maar niets over de paarden van Van Driel.

Om toch goed beslagen ten ijs te komen bestudeer ik tot slot de historische archieven van de NDR met o.a. de ordners van de Eigenarenvereniging "De Rensport" en van de Nederlandse Vereniging van Volbloedfokkers. Met behulp van Truus van der Kraats, voorzitter van het Historisch Archief NDR, Annemiek Beissel von Gymnich, Durk Minkema, mevrouw Loes Klaassen, Lian Gluckstern, het Streekarchief en vele anderen volgt hier het verhaal van volbloedfokker Peter van Driel.

In het 1e deel van dit artikel staat informatie over de ontwikkeling van de volbloedfokkerij in Nederland en over Van Driel en zijn strijd met de NDR. In het 2e deel neem ik U mee naar stoeterij "De Rietschoof" voor en na de Oorlog en naar zijn bewoners en toon U zijn dekhengsten en de vele fokproducten. In een 3e deel informatie over heden en toekomst van "De Rietschoof".

Ontwikkeling Volbloedfokkerij
Aan het eind van de 19e eeuw bestond er in Nederland al de nodige belangstelling voor de rensport, maar deze tak van sport liep wel ver achter bij de drafsport. In het programma van de wedrennen in Groningen op het landgoed Vogelzang tref ik al in de zomer van 1892 de namen van voorzitter Baron van Brienen van de Groote Lindt en 2e voorzitter Graaf van Limburg Stirum.
Ruim 100 jaar terug in 1911 werd in Nederland het wedden op paarden verboden. Ook voor de Rensport was het een rampzalig jaar. Door de "Wet tot bestrijding der zedeloosheid" werd de Rensport in één klap vernietigd. Pas dertig jaar later in 1941 keerde de Totalisator terug en daarmee ook de draverfokkerij. De volbloedfokkerij heeft zich - in tegenstelling tot de draverfokkerij - slechts matig ontwikkeld. Toen in 1941 de gelegenheid tot wedden op dravers en volbloeds tijdelijk terugkeerde had Nederland geen eigen volbloedfokkerij. Verrassend voor U en mij werd er in de 2e Wereldoorlog 1940-1945 druk handel gedreven. In 1941 werden 53 (!) volbloeds ingevoerd uit met name Frankrijk en Belgie. Hieronder bevonden zich de dekhengsten Looc Mo/1936, Palk/1936, Quadrantal/1935, de merries Isaure/1934 en Laughting Water/1937, alle uit Frankrijk. Looc Mo was een uitstekend verrichtingspaard van mevrouw Modderman, die onvoldoende op waarde werd geschat. Hij bracht in 1951 de crack Sans Valeur (ex Eole), die 29 zeges behaalde en € 25.102 verdiende, een groot bedrag voor die tijd (hij is opgenomen in onze Hall of Fame: Click hier ).
Laughting Water was via Belgie naar Nederland gekomen waaman H.P. Baron van Tuijll van Serooskerken de veulens Marjolino/1943, Pegasus/1944 en Qualla/1945 van Ouadrantal fokte. In 1942 werden niet minder dan 71 volbloeds ingevoerd, waaronder Marjolet (weer uitgevoerd naar Zweden), de bekende Aquillon, Flying Fish en diverse merries waaronder Britannique/1933 uit Belgie. In 1943 werden o.a. de dekhengsten Alararic en Young Phalaris ingevoerd.

Fokmerries
Het aantal in Nederland gefokte volbloeds bedroeg direct na de WO II slechts een enkele volbloed en halfbloed. Pas in 1949 werd de toto weer ingevoerd. De meeste volbloeds - vaak fokmerries - werden ingevoerd vanuit Frankrijk, Engeland en Belgie. In de periode 1955-1965 is het aantal Nederlands gefokte volbloeds tussen de 30 en 37 veulens per jaar. Daarna zien we in 1965 een doorbraak tot 90 gedekte merries.

Voor een goed begrip vermeld ik hier letterlijk artikel 2 van de statuten van de Stichting NDR: "De Stichting heeft ten doel de bescherming van de fokkerij van volbloeds en dravers en van de draf- en rensport in NEDERLAND". Deze doelstelling botste in de praktijk met de belangen van de totalisator: meer omzet door grotere velden. Een vergelijking in het jaar 1961 van het aantal fokmerries schetst de situatie: Nederland 45, Belgie 300, Italie 800, Engeland 9.000 en Amerika 18.000. Dit heeft zijn weerslag in de gemiddelde opbrengsten van de jaarlingen: Nederland fl. 3.500, Belgie fl. 6.500. Italie fl. 10.000 en Frankrijk fl. 17.500. Volbloedfokkerij is de duurste van alle fokkerijen volgens R.A. Baron van Heeckeren van Brandsenburg te Heukelom. Aankoop vanuit het buitenland is aanzienlijk voordeliger dan zelf fokken en verder opfokken van volbloeds. Nederlanders kopen in 1961 13 volbloeds in Newmarket. Van Driel kocht My Goodness en Red Morning. Door Riem wordt de zesjarige hengst Young Idea en Peeler voor zijn dochter Truus aangekocht. Graaf van Bylandt koopt in Engeland de vijfjarige hengst Erastosthenes. Door Baron van Heeckeren de drachtige merrie La Goulue en door Delbrassine de 6-jarige fokmerrie Maryknowlic met veulen. Van Driel fokte met deze laatste merrie vijf veulens. Verdere aankopen zijn: King's Decision, State Expresse en de 7-jarge Pixie Girl. Vele eigenaren gaan dan ook in het buitenland "shoppen" en kopen en fokken geen Nederlandse producten. De meeste fokkers hebben vanwege de kosten maar 1-3 fokmerries. Deze categorie is de ruggengraat van de nationale fokkerij. Onze fokkerij is te zwak om met gelijke wapens te kunnen concurreren met de veel machtiger buitenlandse fokkerijen. Zij heeft bescherming nodig die ook via de gehanteerde handicaps niet gegeven kan worden. Lees verderop de opvattingen van fokker Van Driel hierover. Anderzijds kan de sport, die voldoende volbloeds aan de start wil hebben, niet zonder de buitenlanders.
Trainer Jan Pubben komt eerst in 1970 in beeld bij de rensport en werkt in Sevenum samen met fokker Lucassen. In de winter komen de paarden van trainer Annemiek Beissel naar het Limburgse. In 2011 is het aantal geboren Nederlandse volbloed veulens gereduceerd tot 5.

Petje af voor de NDR
De Stichting NDR onder leiding van de Algemeen Voorzitter de heer Jan Pasman durft het aan in november 1954 het 1e deel van het Nederlandse Volbloed Stamboek te laten verschijnen. De herinnering aan Jan Pasman wordt door de Stichting Pasman - die het werk van het Draf- & Rensportmuseum/archief jaarlijks steunt - levend gehouden. Ondanks het totalisatorloze tijdperk (1911-1947), de 2e WO en de kleine Nederlandse volbloedfokkerij geeft de NDR een STAMBOEK uit. Hoewel wat laat neem ik mijn petje af voor een bestuur dat zo'n uitgave - ondanks het gebrek aan voldoende belangstelling - financiert. Zo'n Stamboek levert, zelfs na zestig jaar, nog een schat aan informatie. In dit 1e stamboek treffen we onder meer de namen van Koningin Juliana, Peter van Driel en zijn vrouw Corry van Driel-Kors te Nederhemert aan. Zo fokte de Koningin in 1951 de halfbloedmerrie Nino van Looc Mo. Met mevrouw Van Driel als fokker werd een jaar eerder de halfbloed voshengst Uncle Sam van Flying Fish geboren. Voor de jonge lezers merk ik op dat Flying Fish/1937 niet verward moet worden met de dekhengst Chips and Fish van Sweetdreams Stable/Arnold Mollema. Chips and Fish is geboren in het jaar 1996.
Van Driel, hoofdpersoon in dit verhaal, wordt in dit Stamboek vermeld met zijn fokmerrie Belle d'Or, maar daarover later meer. U ziet wel: zonder stamboek mis je veel.

Peter van Driel
Hij wordt geboren in Dordrecht op 22 oktober 1910 als zoon van de Dordrechtse ondernemer Antonie van Driel. In 1921 wordt vader Antonie eigenaar van twee steenfabrieken bij het dorpje Aalst in de Bommelervaard. De fabrieken dragen de namen "De Rijswaard" en "De Rietschoof". Rietschoof was de naam van een buurtschapje, waar de fabriek vlak bij stond. Het is een familie NV met 60 man personeel. Peter wordt - na een wat moeizame HBS-tijd - vliegtuigpiloot. Naar Newmarket in Engeland gaat hij steeds per boot. Het vliegtuig vertrouwt hij niet. Als piloot weigert hij te vliegen als hij niet zelf achter de stuurknuppel zit. In 1935 komen - na het overlijden van vader Antonie van Driel - de fabrieken en de bijbehorende gronden in handen van zoon Peter en dochter Jeanne. Hij trouwt met Corrie (Cornelia Adriana) Kors. Zij krijgen geen kinderen. Peter (soms Pieter genoemd) heeft één zus Jeanne, die trouwt met de heer Gluckstern. Zij emigreren met hun dochter Lia in 1958 naar Canada.

Fokker Van Driel en zijn rol in de rensport
Van Driel start zijn Engelse volbloedfokkerij activiteiten in 1946 en vanaf die tijd wordt stoeterij "De Rietschoof" opgebouwd. Voor mensen als Van Driel, eigenaar van de steenfabriek, telde alleen de volbloed, de renpaarden. Dravers waren van het gewone volk. De paardenfokkerij staat op het terrein van de steenfabriek en deze ligt aan de boorden van de afgedamde Maas in Aalst.
Peter heeft uitgesproken opvattingen en een voor die tijd flamboyante levensstijl. In het christelijke Aalst is hij regelmatig onderwerp van gesprek. Het komen en gaan van rijke vrienden is een doorn in het oog van velen. Hij komt dan ook weinig in het dorp. (Volgens Truus van der Kraats kwam hij ook weinig op Duindigt).

Functies en activiteiten van Van Driel
- Fokker van volbloeds en halfbloeds en dekhengstenhouder te Aalst
- In 1953 en 1954 1id van de Eigenarenvereniging "De Rensport" en daarna tot 10 juni 1964 donateur van deze vereniging
- Van 1963 t/m 1965 maakt Van Driel deel uit van de Stamboekcommissie van de afdeling Rensport, samen met F.J. Frowein, drs. A. Burgers , R.A. van Baron van Heeckeren van Brandsenburg en R.P. Schoonheim.
- In 1965 maakt Peter van Driel - namens de Vereniging van Nederlandse Volbloedfokkers - deel uit van de Adviesraad voor het Renwezen
- Niet in Keurings- of Herkeuringscommissies
- Nam nooit als jockey of eigenaar deel aan de rennen

Het is de moeite waard terug te gaan naar de jaren vijftig en zestig. De namen zeggen de meeste mensen weinig. Toch is Van Driel de grootste volbloedfokker na de 2e Wereldoorlog. Vele grote en kleine eigenaren importeren vele paarden, maar komen niet aan zelf fokken toe. Van Driel bezoekt aanvankelijk ook enkele vergaderingen van de Eigenaren Vereniging "De Rensport". Op vrijdag 27 november 1953 is er in café Boschlust aan de Bezuidenhoutscheweg te Den Haag de Jaarvergadering. Pieter van Driel is hierbij aanwezig en vraagt diverse malen het woord. Uit het verslag blijkt dat hij op veel zaken kritiek heeft. Zo vraagt hij zich af of de Vereniging wel enige invloed heeft. Vooruitgang is zijns inziens niet te bespeuren. Slechts de Toto gaat iets vooruit! Hij komt met heftige kritiek en voorstellen ter verbetering, die na de vergadering zullen worden besproken. Velen delen in deze vergadering zijn bezwaren. Ook het verslag geeft volgens Van Driel een te optimistisch beeld. In de volgende (buitengewone) ledenvergadering op 17 februari 1954 keert de hele vergadering zich - inclusief plv. voorzitter de heer Harkema en Van Driel - tegen de voorzitter en hoofdbestuurslid de heer L.J.H. Englebert, die buitenwoon teleurgesteld is en zich verongelijkt beraadt op zijn positie.

Aanval op beleid NDR
Na de strubbelingen tijdens de vergaderingen van de eigenarenvereniging in 1965 keert Van Driel zich fel tegen het beleid van de Stichting Nederlandse Draf- & Rensport, attaqueert Van Driel in 3 getikte vellen met ongewone felheid de heer F.D. Fokkema, algemeen secretaris NDR en de heer W.L.A. Kohler jr, handicapper en tevens chef renwezen. Van Driel motiveert zijn noodkreet met de woorden: "Ik schat dat 70% van de renmensen ontevreden is en 20% neutraal. Ik ben opgebeld door mensen die het volledig met mij eens zijn; maar ze durven niets op papier te stellen. Fokkema is anti rensport". Op 6 januari 1966 attaqueert de heer Van Driel middels een brief aan 78 personen het beleid van de NDR. Met name is zijn bezwaar gericht tegen de handicap-koersen. Momenteel zijn 85 % van de rennen handicaps. Hij acht een handicap een loterij. Het systeem van handicaps is op zichzelf niet slecht, maar men moet het vooral als een maatregel beschouwen om slechte paarden een kans te geven. Ook de rol van de handicapper, die tevens Chef Renwezen is, acht Van Driel belachelijk. De NDR begrijpt het standpunt van de grootste fokker, maar merkt op dat de Toto en het publiek gebaat zijn met goed gevulde koersen. De omzet is afhankelijk van het aantal deelnemers en een ren met vijf deelnemers is niet aantrekkelijk. Voor conditierennen zijn onvoldoende volbloeds beschikbaar. De NDR neemt de nadelen van de handicap koersen op de koop toe. De belangen van de fokker, eigenaar, NDR en Totalisator lopen dus uiteen. Zo vindt reneigenaar R.H. Dee de H.G. niet slecht. Algemeen voorzitter NDR Van Binsbergen meldt in de krant dat hem niets bekend van ontevreden eigenaren en wil liever geen commentaar geven. Wel is hij van mening dat eerst de omzet omhoog moet, alvorens het aantal handicap koersen verminderd kan worden. De koersen moeten voldoende gevuld worden. Het publiek houdt niet van een ren met 5 deelnemers.

NB: In tegenstelling tot hetgeen in de dagbladen werd vermeld blijkt uit de notulen en de verslagen d.d. 1964/1965 van de Vereniging van Nederlandse Volbloedfokkers en de Eigenarenvereniging "De Rensport" dat Van Binsbergen wel degelijk op de hoogte was van de onvrede bij de volbloedfokkers en reneigenaren.

Afkeuring dekhengst Marshal Pil
In de in 2012 in bruikleen van de heer Hans Diehl ontvangen oude handgeschreven boeken ontdek ik een brief van de heer Van Driel d.d. 8 maart 1967 aan de Stamboekafdeling v.d. Stichting N.D.R., adres Koninginnengracht 37 te Den Haag. Van Driel is uitermate teleurgesteld over de afkeuring van Marshal Pil. Hierin schrijft hij onder meer:
"Bijgaand de uitvoerige gegevens van de afgekeurde Marshal Pil. Het is mij bekend dat juist deze hengst door mensen, die op mijn stoeterij de toegang is ontzegd, bijzonder wordt afgekraakt. Waar nu in Nederland door sommige lieden in woord en geschrift de gehele Nederlandse paardenstapel publiekelijk zo wordt afgekraakt vraag ik mij af of het niet mogelijk is eens aan de opbouw te beginnen.
Zolang U tolereert dat z.g. fokkers:
• die nooit een crack of (naar Nederlandse begrippen) zeer goed paard fokten;
• die zelf nooit een door producten bewezen goede hengst importeerden;
• die zelfs nooit naar een hele goede buitenlandse hengst gingen met hun merriën doch altijd van de ca. 20 Nederlandse hengsten de dichtst bijzijnde uitzochten;
• die hun eigen merriën goed vinden omdat zij bijv. 2 goede grootvaders hebben of in Nederland enkele malen van andere 2e klassers wonnen en dan andere fokmerriën bekritiseren;
de Nederlandse paardenwereld beïnvloeden, is het naar mijn mening onmogelijk een redelijke halfbloed- en volbloedfokkerij op te bouwen".

Van Driel als fokker
In het seizoen 1953 ontvangt de heer Van Driel fl. 885 aan fokpremies. Ter vergelijking: de heren F.J. Frowein en Bijvoet ontvangen respectievelijk fl. 2.223 en fl. 1.112,50. In 1953 wordt o.a. geboren Nicolas/1953 van Col des Aravis uit Nisouka, gefokt door Van Driel en in 1959 ook goedgekeurd voor de halfbloedfokkerij.

In 1956 woont de fokker nog in Nederhemert. Eind 1956 koopt hij de hengst Merry Minstrel/1949 van Tudor Minstrel uit Owen en Grand Singing, die in Engeland 7 rennen won. Volgens het blad Sport en Fokkerij op advies van K.J. Meinardi.
De fokker streeft ernaar zijn veulens in januari, februari of uiterlijk in maart geboren te laten worden. Van Driel liet zijn paarden niet onder eigen naam lopen, maar verkoopt de volbloeds als jaarling, voornamelijk voor of op jaarlingenshows. Vandaar dat zijn naam minder bekend is in de renwereld. Meest winnende eigenaren zijn in 1959: Stal de Bloemert en 2e de heer Frowein.
In 1962 is Van Driel in Nederland voor de 7e achtereenvolgende keer de leidende fokker met fl. 7.736 voor R. E. Siemens fl. 2.830 en A.T.J.M. Burgers fl. 2.596.

Derbywinnaars van Van Driel:
- Sambo/1957 van Merry Minstrel uit Flying Gal beheerste op 1e Pinksterdag 5 juni 1960 van start tot finish de Derby 1960. De voshengst won op zeker met Frans van Deuren fl. 6.000 voor de eigenaar F.J. Frowein tegen een cote van 1,30 (stal met Fra Diavolo, jockey J. Pex) tegen 11 tegenstanders. Fokker Van Driel ontving uit handen van R.P. Schoonheim een aandenken. In ditzelfde jaar zegevierde Sambo in de Hengsten & Producten Ren en als 2-jarige won hij al het Criterium der Tweejarigen (ook deze crack staat in de Hall of Fame van deze website. Click hier )

- Nikatou/1961 van Kartou en moeder Colnika wint op 7 juni 1964 de Derby en een 1e prijs van fl. 10.121, cote 15,80 met jockey Muydermans. De hengst wint ook de St Leger. In deze met 13 volbloeds bevolkte Derby 1964 lopen ook de door Van Driel gefokte paarden Kartou's Last, Flokarin en Poitou.

Andere fokproducten
Op 16 november 1960 biedt Van Driel op de jaarlingenshow in sportpark Hilversum te koop aan zijn fokproducten Susie Darlin', Flomanda en Colibri. De door hem gefokte Mermaid is dan al verkocht aan de heer C.N. Rood te Scheveningen en Antonio Tatti aan de heer I.J. van Haren te Vught. In 1961 verschijnt op de show onder meer Ol` Man Mose, Rosaly /1960 (beide nog te koop) en de al verkochte Bill Bailey, Personality en Georgia Brown. Van Driel plaatste nauwelijks of geen advertenties. Toch ontdekken we er een. In het blad Sport & fokkerij van 8 september 1961 staat een grote advertentie van de heer Van Driel. Te bezichtigen en te koop worden aangeboden de 6-jarige Engels volbloedmerrie "YELLOW ROSE", van Bewildered uit Novella, een volle zuster van Marialva II, die als 2-, 3-, en 4-jarige totaal ca fl. 19.000 aan prijzen won, waaronder klassieke en semiklassieke rennen, drachtig van Flocon. Alsmede haar hengstveulen "Beau Brummel" , geboren in februari, vader eveneens Flocon. Koopprijs fl. 3.500, eventeel afzonderlijk te koop. Beau Brummel/1961, zoon van Flocon.

Om iets van de omvang van Van Driel's fokkerij te schetsen hierbij enkele aantallen.
Zo komen er in het jaar 1964 116 volbloeds aan de start van de fokker te Aalst. In dit jaar ontvangt Van Driel in totaal fl. 10.856 aan fokpremies.

De volgende volbloeds startten in dit jaar:
• Vier tweejarigen, waaronder Pawnee en Cherokee
• Acht 3-jarigen, waaronder Nikatou, Derbywinnaar 1964 en Poitou
• Drie 4-jarigen waaronder Remus II en Personality
• Vier 5-jarigen waaronder Susie Darlin' en klarina
• Een 6-jarige Karmystou en
• Twee 7-jarigen waaronder Sambo en Mystic Boy

Van Driel staat als fokker genoteerd in 1965 van onder meer:
• Indian Cress/1964 van Flocon
• Honeysuckle Rose/1964 van Compromise
• Love in a Mist/1964 van Cornpromise
• Jessamine/1964 van Giulio
• Padre Bramo/1964 van Flocon en
• Ragged Robin/1964 van Compromise uit Yellow Rose
• Lily of flic Valley van Compromise

Sinds 1956 is Peter 13 jaar onafgebroken kampioen van de volbloedfokkers tot 1969. Na zijn overlijden in 1968 staat hij in 1969 en 1970 - wat betreft fokpremies - achter fokker Schoonheim, op een 2e plek in de lijst van meest winnende fokkers. In 1971 staat Van Driel weer eerste met fl. 7.773.

Nog in juli 1968 brengt Van Driel de Ierse dekhengst Royal Unity/1959 naar Nederland.

Overleden
Op 1 november 1968 overlijdt hij te Gorinchem door een hartverlamming. Hij overlijdt nog voor hij het ziekenhuis bereikt: 58 jaar oud. Het overlijden wordt in een artikel van jf (John Frencken) gemeld op de voorpagina van paardesport nummer 81 van 6 december 1968. In het Kerstnummer nr. 83 van 20 december 1968 verschijnt een artikel met de volgende kop: "Renseizoen 1968 kende vele hoogtepunten". Het overlijden van de heer Van Driel wordt verder niet gememoreerd. Wel een grote foto van Indian Cress, gefokt door P. van Driel (Indian Cress zegevierde 10 keer en won € 12.339). Verzachtende omstandigheid is het feit dat op vrijdag 13 december 1968 eveneens op 58-jarige leeftijd overlijdt de heer Gerard van Maarseveen als medewerker van Paardesport.

Van Driel bouwde een uitgebreide bibliotheek met internationale documentatie op, die na zijn dood in het bezit komt van zijn vriend, de heer Anton Bakx, die ook aangestoken was door het volbloedvirus. Bakx krijgt alle "stamboomboeken", met de hand ingevulde uitklapbladen, die na zijn dood weer zijn overgegaan naar zijn broer Karel Bakx.

Boven: Peter van Driel en zijn vrouw Jeanne te paard

Deel 2

Over de grootste Nederlandse Volbloedfokker is weinig bekend

Voor alle mensen boven de grote rivieren - Alkmaar, Duindigt, Wolvega en Groningen - begin ik deel II met wat aardrijkskundige gegevens, want waar de Maas en de Waal samenkomen liggen Aalst en Nederweert. Op weg over de A2 van Vianen naar Zaltbommel tref ik aan de rechterkant van de weg de afslag naar Brakel, Zuilichem. In Aalst bij Zaltbommel in het oerhollandse rivierenlandschap begint het allemaal: Peter van Driel bouwt hier zijn Engelse volbloedstoeterij "De Rietschoof" op en hier worden vele volbloedveulens geboren tussen 1947 en 1965. Sinds 1957 is Van Driel 13 jaar onafgebroken kampioen van de volbloedfokkers tot 1969.
Ik neem u mee naar de steenfabrieken "De Rijswaard" en "De Rietschoof" in Aalst waar veel bewoners werk vinden. Vanaf 1817 vormen Poederoyen (bekend van Slot Loevestein) samen met Aalst een gemeente met een oppervlakte van 1622 bunder (hectare) en 1.025 inwoners in 1867. De ligging van Aalst in een grote rivierdelta beperkt de economische ontwikkeling. Extra probleem in 19e eeuw is nog de ellende door wateroverlast en de belabberde binnenwegen. In 1904 wordt gelukkig een dam geplaatst. Toch moet Koningin Wilhelmina in 1926 Poederoijen bezoeken vanwege een nijpende situatie aan de Maasdijk. De Bommelerwaard is begin 1900 nog een eiland, omsloten door Maas en Waal. Poederoyen heeft gelukkig nog een bootverbinding richting Rotterdam en Dordrecht. De bevolking is door de isolatie van het "vaste land" wat naar binnen gericht en voelt weinig voor vernieuwing: geen ploeg op het land en geen kunstmest! Pas in 1916 komt de eerste locomotief in actie om in de wintermaanden de klei uit de uiterwaarden te vervoeren naar de steenfabrieken. Het middel van bestaan is de veeteelt en aardappelenteelt. Daarnaast nog een bierbrouwerij, een aardappelmeelfabriek en een azijnmakerij. Van de overtollige aardappels wordt moutwijn gestookt. De arbeider verdient een karig loon door het werk in de jenever-, brandewijn- en steenfabriek, aangevuld door voedsel uit zijn eigen moestuin.

In 1925 wordt Atonie van Driel - de vader van Peter - mede-eigenaar van de steenfabriek "De Rietschoof". Hier start Peter van Driel in 1946 zijn stoeterij "De Rietschoof". Kennis kan worden gemaakt met enkele bewoners van de stoeterij waaronder de dekhengsten Flying Fish/1937 en Col des Aravis/1939. De dekhengst Kartou/1947 komt uit Duitsland en Flocon/1946 weer uit Frankrijk. Compromise/1954 van zijn beroemde vader Nearco/1935 uit Engeland is een hoofdstuk apart. Hij is de belangrijkste dekhengst voor Van Driel, waar hij zeer aan gehecht is. Tot slot bezit hij de dekhengsten Giulano en Royal United - beide geboren in 1958 - en Earldom/1961 eveneens uit Engeland.

Steenfabriek "De Rietschoof"
In de uiterwaarden van de afgedamte Maas worden aan het eind van de 19e eeuw beide steenfabrieken gebouwd. De steenfabrieken brengen generaties van dorpelingen een kostwinning. Ze drukken een stempel op het leven van gezin en dorp. Onder andere de steenfabrieken veranderen het beeld van het boerenland en de moerassen in steenovens, loodsen, woningen, bekading en los- en laadplaatsen. In 1911 wordt de heer M.J. van Loben Sels eigenaar van de Rietschoof en hij wordt de latere voorzitter van de Federatie van Steenfabrieken. In 1918 vestigt de toenmalige eigenaar van steenfabriek "de Rijswaard" de heer Peereboom (verre familie van Van Driel) zich in een riante villa op het terrein van de steenfabriek. Even voor de jaren dertig is er een samenvoeging van de beide fabrieken. In totaal werken hier 200 arbeiders. Na de dood van Antonie van Driel in 1935 erven zoon Peter en dochter Jeanne beide fabrieken.
In de crisisjaren krijgen steeds meer groeperingen in de samenleving het moeilijk. De boeren krijgen het hard te verduren en ook op de trainers van dravers en volbloeds wordt roofbouw gepleegd. De economische crisis wordt steeds meer zichtbaar. De schijn wordt opgehouden maar er heerst werkeloosheid en grote armoede. Tot aan de 2e wereldoorlog gaat het slecht. Er vallen vele ontslagen omdat de woningbouw vrijwel stil ligt en de concurrentie met asfalt en beton groot is. In de oorlog komen beide steenfabrieken stil te liggen door het ontbreken van kolen. De paarden worden gevorderd en de mannen gemobiliseerd. Het gaat dus slecht met de stenenfabricage. De industrie weert zich tegen de moderniseringsplannen van de regering. Roofbouw op werklieden levert meer op dan modernisering. De klinkerwegen ondervinden concurrentie van de moderne asfaltwegen van de olieconcerns. Sterk verouderde steenfabrieken krijgen het moeilijk. Daarenboven worden de steenfabrieken in de oorlog 1940-1945 zwaar beschadigd.

Na de oorlog worden de aandelen van steenfabriek "De Rijswaard" overgenomen door de heer Truyn, een aannemer te Zwolle. De schoorsteen op "De Rietschoof" wordt weer opgebouwd en de fabriek draait weer. Van Driel behoudt zelf "De Rietschoof", maar zijn hart gaat uit naar de volbloeds. Vrijwel alle omwonende mannen, vrouwen en kinderen van "De Rietschoof " en "De Rijswaard" vinden hier werk en verdienen een karig loon. Vooral in de herfst en winter zijn het slechte tijden, wanneer het werk op de fabriek stilligt. Velen proberen wat bij te verdienen met het vangen van mollen en bunzingen, of kappen wat dood hout uit de grienden. Vele kleine huisjes zijn eigendom van de fabrieken.
Het gehucht Aalst behoort tot 1950 bij Nederhemert. Hier wordt pas in 1958 de waterleiding aangesloten.

Stoeterij "De Rietschoof"
Peter zijn belangstelling ligt echter bij de dieren en met name bij het fokken van Engelse volbloeds en hij begint in 1947 met het fokken van deze paarden. Stukje hij beetje wordt de stoeterij opgebouwd. Het benodigde geld wordt naast zijn eigen vermogen, onttrokken aan de steenfabriek. De stoeterij wordt strak georganiseerd en Van Driel heerst als een landlord, zij het met een rode Porsche!

Bewoners van Stoeterij "De Rietschoof"
Omringd door honden, katten, geiten, kippen, ganzen, pauwen, papegaaien, ezels, apen en paarden slijt Van Driel daar zijn leven en groeit uit tot de belangrijkste leverancier van Nederlandse volbloeds. Met behulp van een aannemer en enkele metselaars bouwt men de stoeterij op.
In deze beginperiode verzorgen de stalknechten van de steenfabriek de paarden. Volgens Van Driel werken de meisjes meestal met meer toewijding dan de mannen en hij besluit om over te stappen op vrouwelijk personeel, dat hij overigens ook minder hoeft te betalen. De werktijden zijn meestal van 7 uur 's-morgens tot 10 uur 's-avonds. In 1957 is paardenverzorgster Rina Ypma (1925-2011) hier komen werken op de stoeterij en 2½ jaar later op 1 januari 1962 versterkt paardenverzorgster Gretha Sanders (geboren in 1941) de gelederen. Haar droom is om met haar 58 kilo als jockey op Duindigt in een renstal te werken.
Mevrouw Ypma wil graag op de stoeterij blijven werken. Eigenlijk is er wel werk voor 3, maar goed personeel is moeilijk te krijgen. Het is hard maar leuk werk. De dames ontvangen naast kost en inwoning een redelijk loon. Per 14 dagen hebben ze drie dagen vrij. Rina Ypma heeft op het terrein een oude garage als woning ingericht. De dierenarts komt zelden op stal. De veulengeboorten worden ook door de meisjes verricht. Als Van Driel komt kijken zijn de meeste veulens al geboren.
De paarden worden zoveel mogelijk naar zowel hun vader als hun moeder genoemd, met meestal Engelse namen. Vaak worden er ook series van de namen gemaakt, genoemd naar sneeuwstormen, bloemen en indianenstammen. Niet alleen de volbloeds maar ook alle dieren krijgen namen. De poezen heten Sletje, Floortje en Lambiek. De honden heten onder meer Dundrum en Lambiek. De pauw heet Paultje. Als arts is de heer J.E. Smitz te Poederoyen met bromfiets en helm aan de stoeterij verbonden. De bromfiets is nog uitgerust zonder slot, want iedereen kent daar iedereen. Tegenwoordig moet Jan Hein Donner zijn fiets met terugtraprem zelfs in de paleistuin op slot zetten. De tijden zijn veranderd!

Boven: Zijaanzicht van de fabrieksstal "De Rietschoof" d.d.3 juli 1952.

Boven: De stallen van stoeterij "De Rietschoof" d.d.3 juli 1952.

Boven: De nissenhutstal. Hij bestaat nog steeds.

Deel 3

Het vervolg van de wandeling die Peter van Betten met ons maakt door de archieven van het museum. Peter van Driel van Rietschoof was in zijn tijd de toonaangevende fokker, te vergelijken met wat Wim Nas en Stoeterij Buitenzorg hebben betekend voor de Nederlandse drafsport. Dit verhaal stamt van na de oorlog, de periode van wederopbouw.

Na het overlijden van de heer Van Driel op 1 december 1968 wordt "Stoeterij De Rietschoof" opgeheven. De arbeiders van De Rietschoof krijgen op oudejaarsdag 1968 te horen dat de fabriek gesloten wordt. De meeste optrekken op het terrein worden afgebroken, maar de paardenstallen en behuizing van de heer Van Driel staan er nu nog en doen tegenwoordig dienst als eetcafé, discotheek en Eeterij. Diverse gebouwen zijn namelijk nog intact. De stoeterij maakt plaats voor camping De Rietschoof. De 62 meter hoge schoorsteen van de Fabriek wordt in 1989 opgeblazen en op die plaats worden twee tennisbanen aangelegd. Het laatste nieuws is dat de gebouwen van de "De Rietschoof" op de nominatie staan voor de status van monument.

Terug naar de Fokkerij
Sinds 1946 fokt Van Driel Engelse volbloeds. In 1964 breidt - ondanks de verlate opening van de nieuwe baan van Duindigt - het aantal meetings zich uit van 123 tot 133. Het aantal starts gaat van 864 naar 906 en het prijzengeld stijgt tot fl. 33.994. Voor de Rensport wordt 1964 het beste jaar sinds 1949. Peter van Driel eindigt aan het hoofd van de succesvolle fokkers en ziet in dit jaar 21 door hem gefokte producten in de baan. Met ruim 10.800 gulden aan fokpremies blijft hij ver voor de heer H. Jager uit Scheveningen en F. J. Frowein te Den Haag. Succcsvolste vaderpaard is Kartou, wiens 9 kinderen in de baan fl. 48.218 bijeen galoperen. Dekhengst Flocon d`Or komt op fl. 29.255. In dit jaar bezit Peter de dekhengsten: Flocon/1946, Compromise/1954 en de door hem in juni 1968 uit Ierland ingevoerde Royal Hamlet/1959 van Royal Hamlet uit Re-United.

Overzicht dekhengsten
Van Driel fokt met o.m. de volgende - in zijn bezit zijnde - dekhengsten:
• Flying Fish, bruine hengst, geboren in 1937 in Frankrijk van Epinard uit La Redow; fokker M.L.M. Congis; in 1942 wordt hij in Nederland geïmporteerd, waar hij 15x startte en 5x zegevierde; in 1944 worden 3 en in 1946 6 kinderen van hem geboren; Van Driel fokt met Flying Fish de volgende volbloeds:
Brit's Pride/1949, Fishing Beau/1950, Cynthia/1950, Sombra/1951, Hidalgo/1951, Virginia/1951, Flying Britannica/1952 en Liberty Bell/1952

• De voshengst Col des Aravis, geboren in 1939 in Frankrijk, wordt gefokt door Baron Edouard de Rothschild en wordt in 1943 in Nederland geïmporteerd, waar hij in de jaren 1944 t/m 1949 vele malen aan de start verschijnt. ln 1951 worden de eerste producten van deze hengst geboren. De door Van Driel gefokte kinderen in de jaren 1951- 1956 zijn onder meer:
Colbay, Colchester, Colnika, Col di Campo, Nicolas, Belle des Aravis, Coquette, Col d'Or, Cold Water, Colony Boy, Circe, Florida, Lady Ann, Manitoba, Sirocco, Quadroon, Sweet Viole, Troubelle, Minnesota en Missouri.

• Flocon wordt in 1946 geboren in Frankrijk; van Fastnet uit Shred. Hij wint als 3-jarige drie keer, waaronder Prix la Rochette en de Prix Henry Delamarre, beide te Longchamps. Als 4-jarige gaat hij naar Engeland, waar hij de Eclipse Stakes wint, voor o.a. Eclat en Palestine. Hij wordt in Engeland als dekhengst opgesteld, waar hij o.a. brengt Floss Slik (3-jarige 1.079 pond) en Rose Petal (2-jarige: 1.429 pond). In 1958 komt de hengst naar Nederland en wordt goedgekeurd voor de jaren 1958 - 1967; Van Driel bezit deze hengst sinds 1960; Met dekhengst Flocon fokt de heer A. Burgers de Derby-winnaar 1962 Flocon d'Or/1959 van moeder Gold Palate/1947. Andere producten zijn de goede Miss Willy, die onder andere de Toekomst-Prijs, Grote Prijs der Driejarigen en de Caesarewitch wint en Beau Brummel/1961. Van Driel fokt ruim 20 veulens, waaronder Personality/1960, Flokarin/1961, Delaware/1962, Indian Cress/1963, Padre Bramo/1964

• Compromise, geboren in 1954 en overleden in 1968; van vader Nearco/1935 uit Idealist; Van Driel is het meest gehecht aan deze in Engeland gefokte hengst. Compromise wordt uit 19 starts 13 maal geplaatst, waaronder 2e in de "Autumn Breeders Stakes" en 3e in de "Gold Vase" en de "Chester Cup". In 1960 wordt de hengst geïmporteerd, komt in bezit van de heer Van Driel en wordt goedgekeurd voor de jaren '60 tot en met `62. Hierbij een overzicht van de door Van Driel gefokte levend geboren producten in de jaren:
• 1961 3, waaronder de hengst Mysterious Promise, Binear en de op jonge leeftijd overleden Betise
• 1962 4, waaronder Kokette Katinka, Comanche en Pawnee
• 1963 4, waaronder Thunderstorm, Whirlwind en Blizzard
• 1964 7, met o.a. Contessa, Lily of the Valley, Love in a Mist, Ragged Robin en Honeysuckle Rose
• 1965: 7, waaronder Hubert, Rock Christal, Precious Stone, en Red Coral
• 1966: 12, waaronder de merries Bagheera, Cheetah en de hengst Lucky Boy, winnaar St Leger in 1969 en Grizzly
• 1967: 5, waaronder New Market, Carlisle, Doncaster, 1 halfbloed: AA Selima
• 1968: 9 met o.a. Comarla, Coaldi en Comprimee (gefokt door zijn vriend A.M.H.M. Bakx te Reusel; Sans Souci is gefokt door J.J. Savelkouls en Peter L, door P.J. Lucassen te Sevenum.
• 1969: in dit jaar na het overlijden van Van Driel werden nog 22 veulens van Compromise geregistreerd uit 30 dekkingen in 1968; ook halfbloed M 19 Srigo is van Compromise

Gedurende de jaren 1967, 1968, 1969 en 1970 is Compromise het meest winnende vaderpaard in Nederland. "Zijn afstamming is select" aldus de keuringscommissie. Het leven van Compromise eindigt met de dood van Peter van Driel, overeenkomstig de testamentaire wens van de eigenaar. Van Driel wil hierdoor waarborgen dat de hengst het na zijn dood niet slechter zal krijgen.

Zijsprongetje naar Honeysuckle Rose
Deze in 1964 geboren dochter van Compromise komt uit Fairey Maid en is gefokt door Van Driel; ik sta nog even stil bij dit veulen van Compromise. Op de Jaarlingenshow 1965 krijgt deze volbloed de allerlaagste premie. Al voor die keuring heeft Honeysuckle Rose te koop gestaan, maar niemand toont belangstelling. Van Driel wil haar - omdat het paard hem veel geld kost - van de stoeterij. Zijn eerste stalmeisje Gré Sanders mag de merrie tenslotte voor een zeer lage, symbolische, prijs kopen. Gré geeft Honey in training bij Annemiek Beissel, de enige vrouwelijke trainer op Duindigt. In 1966 ontpopt de volbloed zich als de beste 2-jarige en wint onder andere het Criterium en de grote Prijs der Tweejarigen en verdient al fl. 10.337. In 1967 wordt ze met Henk van der Kraats 2e in de Merries Productenren; ze is bij alle starts in de prijzen: 1x 1e, 3x 2e en 1x 4e uit 5 starts; winsom fl. 8.835 voor de jonge eigenaresse. Nog voor de Derby op 4 juni 1967 wordt de merrie voor fl. 15.000 verkocht aan de heer W.P. de Haan. In de Derby wordt zij als favoriet (cote 2,60) gereden door Henk van der Kraats, maar eindigt op de 2e plek achter Perseus. Tweede prijs fl. 4.926.

(Vervolg dekhengsten van Peter van Driel)
• Dekhengst NICOLAS/1953 van Col des Aravis, is gefokt door Van Driel en in eigendom van de heer D. Mellema en later H. van Manen te Bennekom. Nicolaas wordt al goedgekeurd in 1960. Hij is een van de eerste hengsten geweest die ook voor de halfbloed fokkerij wordt ingezet. Zijn verrichtingen als renpaard zijn zeer bescheiden, maar in de fokkerij heeft hij langzamerhand een verdienstelijke plaats ingenomen. Zijn producten vinden gretig aftrek als rijpaard

• Van dekhengst KARTOU fokt Van Driel vele volbloeds waaronder Derbywinnaar 1964 Nikatou; eigenaar is eerst de trainer en jockey François Dellbrassine; eigenaar sinds maart 1964 is J. Smolders te 's-Gravenhage. De man uit Aalst fokt ook de vos schimmelhengst Poitou uit Poise en Toumando uit Commando Patrol; eigenaar van de laatste wordt de heer W.G. van der Linden. De heer Jager te Scheveningen fokt in 1960 DERBY winnaar 1963: Mister Wilfred van Kartou uit Jane Craig.

• een geval apart is: dekhengst MARSHAL PHIL, geboren in Engeland in 1954. Als 12-jarige wordt Marshal Phil via de jaarlijkse New Market verkoping ingevoerd op 1 december 1966, tezamen met de 5-jarige Earldom. Op 15 maart 1967 wordt een donkerbruin hengstveulen geboren van deze Marshal Phil, dat tot teleurstelling van Van Driel niet wordt goedgekeurd en helaas in juli 1967 moet worden afgevoerd. Lees de brief in deel I. De naam van dit door Van Driel gefokte veulenmerrie van Marshal Phil is Epsom/1967 uit de moeder Escalonia.

• ROYAL UNITED van Royal Hamlet uit Re-United, wordt in 1959 in Ierland geboren en dekt van 1965 tot en met 1976 in Engeland: staat sinds 1968 ter dekking in Nederland bij Lodder in Wassenaar; in 1969 worden 4 volbloeds geregistreerd

• GUILIANO/1958, dekhengst van Magic Red uit San San Paulo; Van Driel fokt met deze hengst onder meer Jessamine/1964

• EARLDOM/1961 dekhengst van Mossborough uit Lady Carina; geboren in Engeland; aangekocht in 1966. Kinderen van deze dekhengst, geboren in 1968 zijn o.a. de merrie Early Cloud en de hengst Tricdom. In 1969 wordt 1 volbloedveulen geboren en geregistreerd en vele veulens niet geregistreerd.

1 december 1968
De grootste Nederlandse volbloedfokker Peter van Driel is niet meer. Op 58-jarige leeftijd eindigt zijn overheersing in de volbloedfokkerij gedurende DERTIEN JAAR. Eindstand volbloedfokkers in het jaar 1968. Kampioenfokker:
1. P. van Driel: ontvangen fokpremies fl. 8.107,50. Van Driel heeft 13 fokproducten in de baan.
2. Drs A. Burgers met fl. 4.573.

Van dekhengst Compromise verschijnen in 1968 21 producten in de baan.