|
Onderstaand artikel is gepubliceerd in het blad Draf&Rensport
nr. 12 - 2022 en overgenomen met toestemming van de redactie
en de auteur Henri van Voorn.
Herinneringen aan 'Hurdegaryp'
door Henri van Voorn
Rijdend door Nederland borrelen bij het zien van plaatsnaamborden vaak mooie drafsportherinneringen op. Als ik van Groningen naar Leeuwarden rijd en tijd geen rol speelt, dan mag ik graag via de aloude Rijksstraatweg rijden. In plaatsen als Aduard, Zuidhorn en Buitenpost ligt veel drafsporthistorie, maar de mooiste herinneringen komen bij Hardegarijp, beter gezegd Hurdegaryp.
Dat zijn niet alleen drafsportherinneringen maar ook horeca herinneringen. Het jaartal 1957 is cruciaal. Sinds dat jaar is er in
het centrum van het dorp een Van der Valk restaurant. Het is de kleinste Van der Valk van ons land en ik kom er soms nog. Tot mijn schrik ontdekte ik onlangs dat de onvolprezen kalfslever met spekjes en ui van de kaart verdwenen is. Dat moeten we niet hebben.
YYV
Op drafsportgebied denk ik onmiddellijk aan YYV van de familie Van de Veen. Ook zij werd in 1957 geboren. Van mijn eerste koersbezoeken herinner ik me dat YYV met Jitse van der Veen in koersen als de Grote Prijs van Nederland en de Mijl van Groningen de strijd aanging met Quicksilver S van de Wagenaars. Wat helemaal aansprak is dat YYV in 1963 al in Moskou koerste. Dat
lag in het Rusland van leiders als Brezjnev en Chroesjtsjov. Die boezemden vrees in en dat doen Russische leiders bijna 60 jaar later nog. Van YYV heb ik al sinds mijn twaalfde jaar een bijzondere herinnering in huis. In het weekend en tijdens vakanties was ik vaak bij de stallen in het stadspark van Groningen te vinden. Met grote regelmaat kwam hoefsmid Eppie Stroop langs om de dravers van nieuwe ijzers te voorzien. We keken graag in de kofferbak van zijn auto, waar een hele verzameling ijzers lag. Ook oude verroeste ijzers die je, als je ze liet verchromen, als versiering thuis kon gebruiken. Dat leek me wel wat maar het moest wel een ijzer van een paard van naam zijn. Zo kreeg ik er eentje van YYV. Na een paar weken sparen kon ik het ijzer van een mooie chroom laag laten voorzien. Sindsdien hangt het vlakbij of boven de voordeur van de huizen waar ik gewoond heb. Ik ben niet bijgelovig, maar geloof wel dat het ijzer me de afgelopen 55 jaar veel voorspoed heeft gebracht.
Met de kennis van tegenwoordig kijk ik wel met enige verwondering naar YYV haar ijzer. Op achtjarige leeftijd liep ze nog altijd op een tamelijk zwaar ijzer met twee balkjes (een zgn. pace-ijzer).
Boven: YYV heeft hier de leiding voor v.l.n.r. Quicksilver S, Wanita
van Barke, de Rus Villa en aan de reling de reusachtige Russin
Zga in de Nederland-Rusland match 1962. De latere winnaar
Veterok (Rus) staat niet op de foto. YYV werd een ronde later
knap tweede.
YYV nam ook deel aan de "return" in Moskou,
maar kon zich daar niet in de prijzen lopen.
Boven: Het verchroomde hoefijzer van YYV,
dat bij Henri van Voorn boven de deur hangt.
Brengt het geluk?
De nafok van YYV
YYV was een dochter van Ortolaan S (en die was via haar moeder YY een kleindochter van Tourterelle) en daar hadden de Van der Veens ook paarden als Breche de Roland, Cassandra V en Granito van. Zij kwamen niet in de buurt van YYV. Pas toen Ortolaan S werd verkocht aan de heer Kingma bracht ze met Kolibri en Lepelaar weer twee bovenmatig getalenteerde dravers waar Arnold Mollema veel succes mee had. Van de kinderen van YYV waren met name Immer Wieder, Jacaranda, Kampala, Pirouette en Uzia goede koerspaarden. Pirouette bracht toppaarden als Comtesse en Digitalis. Als kers op de taart bracht Comtesse vervolgens nog de in Frankrijk succesvolle Wellington (ook van fokker-eigenaar Jitse van der Veen).
Boven: YYV (rechts) behaalt hier een van haar vier (!) overwinningen in
de jaarlijkse Holland-België-match, telkens in het 1600 m-onderdeel voor
oudere paarden. Hier klopt ze Vlieger D (midden, met Jan de Vlieger)
en de foutieve Vrijdag (links) in 1963.
Boven: YYV en Jitse v.d. Veen tijdens de ereronde
na hun winst in het sprintonderdeel van de
Nederland-België-match in 1965.
Boven: Jitse van der Veen (rechts) krijgt een ereprijs aangeboden
door Durk Minkema (voorzitter Fokkersverg.) voor de overwinning
van zijn fokproduct Comtesse in de Grote Fokkers-prijs
op Groningen d.d. 15-7-1989.
De Van der Veen's
Ten tijde van YYV waren er drie Van de Veen's op de sulky actief. Je had JK (Jitse), GK (Geert) die amateurrijder was en Jitke's vader
KG (Kees) die vaak met Anaconda reed. Zij was in eigendom van Pike de Vries, die veel paarden samen met Kees fokte. Zij vielen
niet alleen met hun paarden op, maar ook met hun auto. Begin jaren zestig reden De Vries en Van der Veen in een enorme
Amerikaanse auto. Zo'n type waar je met de huidige benzineprijzen straatarm van zou worden. Een type auto waar je toen aanzien
mee had, maar dat later minder parlementair 'pooierbak of hoerensloep' werd genoemd. Wij keken onze ogen uit als de sloep uit
Hurdegaryp op zondagmorgen bij café Bolhuis arriveerde. Daar begon voor hen de Groninger koersdag. Die auto vormt een mooi bruggetje naar andere inwoners van Hurdegaryp waar ik goede herinneringen aan heb, de familie Metzlar.
(Willem Geersen en Jan Wagenaar senior reden ook in zo'n sloep, een Buick)
Boven: Het Fokkersbestuur in 1971. Zittend v.l.n.r. B. Bolwijn,
Jan Metzlar en voorzitter Jaap de Waal. Staande v.l.n.r. C. Hogendoorn,
R.B. van der Veen (vader van Folkert) en Richard Bosma
(secretaris-penningmeester). Bestuurslid Willem Geersen ontbreekt.
De Metzlars
Zij reden ook in zo'n Amerikaan. Huisarts Jan en zijn echtgenote Mathilde, die door de week in de apotheek aan huis de pillen draaide die de dokter voorschreef, waren hartstochtelijke koersliefhebbers. Behalve de liefde voor grote auto's deelden Van der Veen, De Vries en Metzar ook de liefde voor de fokkerij. Zo kochten zij ooit samen de Amerikaanse dekhengst Toreador. Er zijn van 1968 tot en met 1978 nakomelingen van hem geregistreerd. Een daverend succes was hij niet, maar bij niet al te grote jaargangen zagen we toch goede paarden. Zoals Junior en Jacaranda, vervolgens Kolibri, Kansas, Levrette P en La Bella. Daarna Monsieur Joep, Maestro Belwin, Nannie M, Nadus, Oeganda, Ostar, Padisjah en Passiflora.
Boven: de Amerikaanse hengst TOREADOR.
kwam als dekhengst naar Nederland en
bracht bij Van der Veen een aantal goede paarden.
Metzlar als fokker
De immer kalme, humoristische Jan Metzlar fokte zelf met Zonnevogel S. Single Belle was haar beste product en die bracht vervolgens de succesvolle Enola Gay. Laatstgenoemde bracht de topper Yesterday. Terwijl Jan zich verdiepte in de fokkerij (en zitting had in het Fokkersbestuur), had Mathilde het heel druk met de amatricevereniging. Vanaf de oprichting in 1967 was zij zo'n 20 jaar voorzitster. Zelf heb ik haar ooit nog zien rijden met Zonnevogel S, maar als er iemand was die duidelijk maakte dat `sturen' iets heel anders is dan 'besturen' dan is het Mathilde wel. Besturen kon zij als de
beste, maar een paard sturen wat minder.
Boven: Yesterday (die hier wint op 7-6-2012) won in 2012 ook de
Bild Pokaal (Gelsenkirchen) en het Kampioenschap der NL-paarden.
Hij was een zoon van Enola Gay en gefokt door Jan Metzlar.
De ruin behaalde een wisom van 121.000 Euro.
Boven: New Spencer met amatrice Mathilde Metzlar bezig met
het voorrijden in Zwolle d.d. 15-8-1961.
Boven: Single Belle wordt bedankt door eigenaresse Mathilde Metzlar
na het winnen van de Henri Buitenzorg-prijs op 30-8-1981.
Boven: Mathilde Metzlar kijkt als voorzitster naar de uitreiking van een
ereprijs door dhr. ter Doest aan Marleen Imming, die de Wolvega-prijs
heeft gewonnen op 20-11-1976. Links Nuttert Timmerman,
voorzitter van baanvereniging Wolvega.
Organisatrice
Ik leerde Mathilde kennen toen haar vereniging het Europees Kampioenschap voor amatrices in 1975 mocht organiseren. Janna Dragt was in 1974 in Finland Europees kampioene geworden en dus was ons land een jaar later gastland. Plaats van handeling was de drafbaan Groningen waar ik een jaar eerder als verslaggever voor het lijfblad was
begonnen. Het zou een geweldig feest worden. Op vrijdag gingen de buitenlandse gasten naar Volendam en Amsterdam en op
zaterdag was er een ontvangst op de Fortuna Hoeve van de familie Schoonderwoerd in Pesse. Op zondag reden de amatrices twee
koersen in Groningen. Titelverdedigster Janna Dragt en Miep Hamming (nationaal kampioen in 1974) konden geen hoofdrol
spelen. De Deense Merete Andersen werd door een zege met Kobalien W kampioene. Voor de grote naam in het gezelschap, de
Duitse Rita Drees, was ook geen podiumplaats weggelegd. Een jaar later zou zij in Denemarken de Europese titel grijpen. Ik
was er dankzij de familie Metzlar bij. Mathilde had onze hoofdredacteur, Aad van Leeuwen, weten te overtuigen dat ik mee
moest. Het werden onvergetelijke dagen. We zoefden met de grote wagen naar Denemarken en genoten van de koersen in
Billund en Skive. Jan zoals altijd rustig en met een knipoog naar het gebeuren kijkend en Mathilde druk in de weer met alles en
iedereen. Marleen Imming-Koppejan speelde geen hoofdrol, maar toenmalig echtgenoot Cees kreeg twee gastritten en
wist er een te winnen.
In 1977 gingen we met zijn allen naar de vier West-Duitse banen waar Janna Dragt vijfde werd. Bijzonder dat jaar was dat Frankrijk voor het eerst meedeed, hoewel er daar pas één amatricekoers verreden was. De presidente van de Franse amatrices, gravin
De Bellaigue, was prominent aanwezig. Haar familie had een grote stal topdravers en tegen die overmacht moest Mathilde Metzlar het afleggen. Ze had het er zichtbaar moeilijk mee. Niet veel later kwam er een einde aan de uitstapjes met de Metzlars naar het EK.
Het werd te duur voor de amatrice-vereniging.
Boven: Mathilde Metzlar en "haar" dames. Amatrices in de Bungalow
van Duindigt, we denken halverwege de jaren 80.
Hieronder is de foto in tweeën geplitst om de dames
scherper in beeld te brengen.
Boven: Amatrices in de Bungalow van Duindigt ter linker zijde:
Gehurkt links Bertha Heere en rechts Rietje de Rijk-France
Staand v.l.n.r:
Marleen Koppejan, Janna Dragt, Sandra Calis,
Anneke Hendriks, Mariel Mol, Jenny Koedam,
Ineke den Besten en Anneke Zielman.
Boven: Amatrices in de Bungalow van Duindigt ter rechter zijde:
Zittend links Jetty Bak, midden voorzitster Mathilde Metzlar en
rechts Miep Hamming.
Staand v.l.n.r: Astrid Hennink en daarachter Adriana Abspoel,
Dirk Bak, Thea Alderliesten-Koop, Brigitte Schuurman
en Arie Abspoel.
voor een In Memoriam over Mathilde Metzlar:
Click hier
voor een artikel over Jitse van der Veen:
Click hier
De in Hardegarijp geboren en getogen YYV
is opgenomen bij de BN-ers in onze hall of Fame:
Click hier
|
